ตำนานบ้านควายชมพู

ตำนาน"บ้านควายชมพู" แหล่งอนุรักษ์ควายเขาโค้ง

“ ยายม้วน ” ของแปลกแห่งบ้านควายชมพู ต.ป่าไก่ อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี แม้อายุยายจะมากแต่ก็ยังมีลูกให้ได้ชม ผู้ดูแลยายมีความเชื่อส่วนตัวว่า ถ้าได้ดูแลจะเป็นมงคลแก่ชีวิตและครอบครัว

บ้านควายชมพู ตั้งอยู่เลขที่ 139 หมู่ 5 ต.ป่าไก่ อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี ที่ถูกรังสรรค์ขึ้นตามจินตนาการของผู้สร้าง เป็นบ้านไม้ยกพื้นลักษณะบ้านน็อคดาวน์ ปลูกเรียงกัน 5 หลัง บนพื้นที่โล้งแจ้ง มีทุ่งนา ติดคลองชลประทาน หน้าบ้านจะมีป้าย “ บ้านควายชมพู ” ปั้นด้วยปูนติดเขาควายไว้ ส่วนมุมบ้านก็จะแขวนเขาควายไว้เป็นสัญลักษณ์ เพื่อเป็นการระลึกนึกถึงควายที่ถูกฆ่าตายจากโรงเชือดในอดีต ของอาจารย์จรัญ พงค์สกุล อายุ 52 ปี เป็นอาจารย์สอนอยู่โรงเรียนบ้านเขาถ่าน ต.ดอนทราย อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี และ นางเบญจวรรณ ราชสิงโต อายุ 52 ปี ภรรยาก็เป็นอาจารย์สอนนักเรียนเช่นกัน ทั้งสองได้เลี้ยงควายที่อยู่คู่กับคนไทยมาช้านานเพื่อเป็นการอนุรักษ์ แต่ปัจจุบันนี้ควายลดน้อยลงแทบไม่เห็นในผืนนาอีกแล้ว คงมีแต่เพียงควายเหล็กรถไถนาที่ใช้น้ำมัน ไม่เห็นคนไถนาด้วยควาย ทำให้ประชากรควายลดน้อยลง อีกทั้งชาวบ้านก็ไม่นิยมเลี้ยงเอาไว้ไถนาเหมือนแต่ก่อน ด้วยวิวัฒนาการและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไปตามยุคตามสมัย

เพื่อเป็นการอนุรักษ์ เลี้ยงดูควายไว้เพื่อสืบทอดให้ลูกหลานได้เห็นและด้วยความเมตตาสงสาร อาจารย์จรัญ พงค์สกุล ถึงขนาดไปไถ่ชีวิตควายมาจากโรงฆ่าสัตว์ที่มีลักษณะเขาแปลก ๆ ทั้งตัวผู้ ตัวเมีย ไว้ประมาณ 17 ตัว มีทั้งควายสีเทา สีเผือกอมชมพู และยังมีควายที่เขายาวโค้งงอสวยงาม ตามตำราโบราณว่ากันว่าเป็นควายที่มีลักษณะเป็นมงคลหายาก ซึ่งมีพื้นที่ทุ่งนาประมาณ 11 ไร่ ไว้ให้ควายได้เดินย่ำกินหญ้าอยู่ทุกวันอย่างมีความสุข จนออกลูกออกหลานเพิ่มขึ้นให้เห็น และยังเชื่อว่าเมื่อเลี้ยงควายซึ่งเป็นสัตว์ใหญ่จะให้โชคลาภแก่ผู้เป็นเจ้าของถูกรางวัลเลขท้าย 3 ตัว และ 2 ตัว จากการซื้อสลากกินแบ่งรัฐบาลบ่อยครั้ง

อาจารย์จรัญ พงค์สกุล เจ้าของควาย เปิดเผยว่า เลี้ยงทั้งควายสีเทาดำ และสีเผือกอมชมพู ที่มีเขาเป็นมงคลประมาณ 4 ตัว รวม 17 ตัว ด้วยความเป็นสีเผือกชมพู จะได้ตั้งชื่อบ้านว่า “ บ้านควายชมพู ” ที่นับวันควายชมพูหาดูได้ยากมากแล้ว เลี้ยงเพื่ออนุรักษ์ให้เด็กได้ศึกษาเรียนรู้ว่าควายในราชบุรีเหลือน้อย แม่ชีขวัญจากสวนปัญญอิสรภาพ ที่เลี้ยงควายไว้หลายร้อยตัวที่ ต.ทุ่งหลวง อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี ให้มา 2 ตัว จากนั้นก็เริ่มซื้อมาเรื่อย ๆ ที่นี่ยังมีควายที่มีลักษณะแปลก ๆ เขาโค้งงอเกิดจากธรรมชาติ เหมือนเป็นของหายาก ลักษณะเขาแปลก ๆ มีอยู่ 4 ตัว ตามความเชื่อของตนเองนั้นตั้งแต่เลี้ยงควายมามักจะถูกหวยบ่อยมาก ถือเป็นสัตว์ใหญ่ตามที่โบราณได้กล่าวไว้ ใครเลี้ยงหรือไถ่ชีวิตสัตว์ใหญ่ก็จะได้บุญกุศล บางตัวไปไถ่ชีวิตมาจากโรงฆ่าสัตว์มาเลี้ยงดูแล ส่วนเขาควายที่แขวนติดไว้หน้าบ้านก็ซื้อมาจากโรงฆ่าสัตว์ เช่นกัน เพื่อเอามาไว้อนุรักษ์ดูว่ารูปร่างควายแต่ละตัว เขาจะไม่เหมือนกันทุกตัว มีความแปลก แตกต่างกันไป ความที่เป็นสัตว์ใหญ่เลยซื้อนำมาเพื่อศึกษาไว้ที่บ้าน

อนาคตพื้นที่แห่งนี้อยากเปิดเป็นแหล่งเรียนรู้การทำนา ใช้ชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงคืนสู่ธรรมชาติ การปลูกผัก เลี้ยงปลาอยู่อย่างพอเพียง เพราะเศรษฐกิจสังคมปัจจุบันเริ่มแย่ลง หากหันมาพึ่งพาตนเองให้มากที่สุด ก็จะสามารถอยู่รอดในสังคมได้ มองว่าการนำควายไปฆ่านั้น เป็นวิถีของคนสมัยก่อนเพราะหลังนำควายมาใช้แรงงานจนหมดประโยชน์แล้วก็นำไปจำหน่ายเป็นเนื้อไป แต่เวลานี้ประชากรควายลดน้อยลงทุกที ก็จะมีเกษตรกรบางส่วนได้พัฒนานำควายให้กลับคืนมา บางส่วนก็นำไปจำหน่ายบริโภคกันในประเทศเพื่อนบ้าน จึงอยากอนุรักษ์ควายเหล่านี้ไว้ ส่วนหนึ่งเพื่อให้คนรุ่นลูกหลานได้ดู ถือเป็นการพัฒนาให้ควายได้อยู่คู่กับแผ่นดินไทยไปนาน ๆ ทุกวันนี้ยังได้สอนนักเรียนเล่าถึงประวัติความเป็นมาของควายไทย เกี่ยวกับการใช้ควายเป็นพาหนะใช้ไถนาในการเกษตร เน้นให้เด็กได้ช่วยกันอนุรักษ์ ขณะที่เด็กบางคนก็ยังไม่เคยเห็นควาย แต่เห็นได้จากในทีวีเท่านั้น จึงไม่อยากให้ถูกเลือนหายไปจากแผ่นดินไทย

ส่วน “ ยายม้วน ” ที่ว่า ได้ตั้งชื่อตามลักษณะของเขาที่ม้วนงอตามธรรมชาติซึ่งเป็นแม่ควายที่อายุมากที่สุด มีเขาโค้งงอม้วนจากบนลงมาที่คางดูมีสง่าและเป็นมงคล แม้ว่าจะมีอายุมากกว่า 60 ปี ก็ยังมีลูกน้อยให้ชมอีก 1 ตัว ด้วยยายม้วน เป็นควายอาวุโสสูงสุดในฝูง เมื่อเดินไปไหน ควายตัวอื่นก็จะเดินตาม เพื่อเป็นการให้เกียรติกันตามความอาวุโส

ทุก ๆ วัน อาจารย์จรัญ จะปล่อยยายม้วน ออกจากคอกโดยมีควายเผือกชมพูตัวอื่น ๆ จะเดินตามเพื่อไปกินหญ้า ความแปลกที่ว่าคือ เขาควายที่มีรูปร่างโค้งงอไม่เหมือนกัน บางตัวเขาคล้ายกับควายที่เคยนำไปแสดงหนังศึกบางระจัน ซึ่งไม่ได้เห็นกันบ่อยนัก อีกทั้งยายม้วนเดินนำหน้าเมื่อไหร่ ก็จะมีฝูงควายตัวหนุ่ม ตัวสาว ตัวเล็ก ตัวน้อย คอยเดินตามเป็นแถวยาวอย่างเป็นระเบียบเรียบร้อย เวลาจะกลับคอกก็จะเดินตามหลังยายม้วนกลับเป็นแถวดูน่ารัก ถึงแม้จะเป็นสัตว์ก็ยังเชื่อฟัง และให้ความเคารพผู้สูงอายุกว่า อย่างควายชื่อ “ ยายม้วน ” ที่ได้รับความเคารพจากควายที่มีอายุน้อยกว่า

ผู้ที่สนใจศึกษาสามารถติดต่อได้ที่ อาจารย์จรัญ พงค์สกุล